حقوق شهروندی در برخورد با نیروی انتظامی
آگاهی از حقوق شهروندی در مواجهه با نیروی انتظامی یکی از ضروری‌ترین دانش‌های حقوقی برای هر شهروند ایرانی است. در جامعه امروز، تعامل با نیروهای انتظامی و پلیس امری اجتناب‌ناپذیر است و ممکن است هر شخصی در موقعیت‌های مختلف با آنها برخورد داشته باشد. این مواجهه می‌تواند در قالب یک بازرسی ساده خودرو، احضار به کلانتری، بازجویی یا حتی دستگیری باشد. آنچه در این لحظات حساس می‌تواند به حفظ حقوق و کرامت انسانی شما کمک کند، آگاهی از حقوق قانونی‌تان است.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، منشور حقوق شهروندی و قوانین آیین دادرسی کیفری همگی بر رعایت حقوق شهروندان تأکید دارند و چارچوب‌های روشنی را برای نحوه برخورد نیروهای انتظامی با شهروندان تعیین کرده‌اند. این قوانین برای حفاظت از حقوق بنیادین افراد در برابر هرگونه سوءاستفاده از قدرت طراحی شده‌اند.
در سال‌های اخیر، با افزایش آگاهی عمومی نسبت به حقوق شهروندی، شاهد تغییرات مثبتی در نحوه تعامل نیروهای انتظامی با مردم هستیم. با این حال، همچنان موارد نقض حقوق شهروندی مشاهده می‌شود که بخشی از آن به دلیل ناآگاهی شهروندان از حقوق قانونی خود است. بسیاری از افراد در مواجهه با مأموران پلیس، به دلیل عدم آشنایی با حقوق خود، دچار استرس و اضطراب می‌شوند و ممکن است تصمیماتی بگیرند که به ضررشان تمام شود.
این مقاله با هدف افزایش آگاهی شهروندان ایرانی از حقوق خود در تعامل با نیروی انتظامی تهیه شده است. ما باور داریم که هر شهروند باید بداند در صورت مواجهه با نیروهای پلیس چه حقوقی دارد، چه اقداماتی می‌تواند انجام دهد و چه رفتارهایی از سوی مأموران نیروی انتظامی غیرقانونی محسوب می‌شود.
آگاهی از حقوق شهروندی نه تنها به حفظ کرامت انسانی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند از بروز مشکلات حقوقی جدی جلوگیری نماید. فردی که از حقوق خود آگاه است، کمتر مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرد و در صورت نقض حقوقش، می‌تواند اقدامات قانونی لازم را انجام دهد. همچنین، این آگاهی به ایجاد جامعه‌ای سالم‌تر و قانونمندتر کمک می‌کند، جامعه‌ای که در آن هم شهروندان و هم مأموران نیروی انتظامی به حقوق یکدیگر احترام می‌گذارند.
در این مقاله، ابتدا به مبانی قانونی حقوق شهروندی در ایران می‌پردازیم و سپس حقوق شهروندان در موقعیت‌های مختلف برخورد با نیروی انتظامی، از جمله بازرسی، احضار، بازداشت و بازجویی را بررسی می‌کنیم. همچنین، راهکارهای عملی برای حفظ حقوق خود در این موقعیت‌ها و نحوه شکایت از تخلفات احتمالی را ارائه می‌دهیم.
باید توجه داشت که آگاهی از حقوق شهروندی به معنای مقابله با نیروی انتظامی نیست، بلکه هدف، ایجاد تعاملی سازنده و مبتنی بر احترام متقابل است. همکاری با پلیس در چارچوب قانون، به نفع همه جامعه است، اما این همکاری باید با حفظ حقوق و کرامت انسانی شهروندان همراه باشد.
با توجه به اهمیت روزافزون این موضوع و افزایش تماس‌های مشاوره حقوقی در این زمینه با وکلای ما، تصمیم گرفتیم اطلاعات جامعی را در اختیار شما قرار دهیم تا در صورت نیاز، با آگاهی بیشتری با این موقعیت‌ها روبرو شوید. امیدواریم این اطلاعات به شما کمک کند تا ضمن رعایت قوانین، از حقوق خود نیز دفاع کنید.
مبانی قانونی حقوق شهروندی در ایران
حقوق شهروندی در ایران بر پایه قوانین و مقررات متعددی استوار است که مهمترین آنها عبارتند از:
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
قانون اساسی به عنوان میثاق ملی و بالاترین سند حقوقی کشور، بخش قابل توجهی از اصول خود را به حقوق ملت اختصاص داده است. اصول ۱۹ تا ۴۲ قانون اساسی به طور مشخص به حقوق ملت می‌پردازد. برخی از مهمترین اصول مرتبط با حقوق شهروندی در برخورد با نیروی انتظامی عبارتند از:
- اصل ۲۲: حیثیت، جان، مال، حقوق، مسکن و شغل اشخاص از تعرض مصون است، مگر در مواردی که قانون تجویز کند.
- اصل ۲۵: بازرسی و نرساندن نامه‌ها، ضبط و فاش کردن مکالمات تلفنی، افشای مخابرات تلگرافی و تلکس، سانسور، عدم مخابره و نرساندن آنها، استراق سمع و هرگونه تجسس ممنوع است مگر به حکم قانون.
- اصل ۳۲: هیچ‌کس را نمی‌توان دستگیر کرد، مگر به حکم و ترتیبی که قانون معین می‌کند. در صورت بازداشت، موضوع اتهام باید با ذکر دلایل بلافاصله کتباً به متهم ابلاغ و تفهیم شود و حداکثر ظرف مدت ۲۴ ساعت پرونده مقدماتی به مراجع صالحه قضایی ارسال و مقدمات محاکمه، در اسرع وقت فراهم گردد.
- اصل ۳۸: هرگونه شکنجه برای گرفتن اقرار و یا کسب اطلاع ممنوع است. اجبار شخص به شهادت، اقرار یا سوگند مجاز نیست و چنین شهادت و اقرار و سوگندی فاقد ارزش و اعتبار است.
- اصل ۳۹: هتک حرمت و حیثیت کسی که به حکم قانون دستگیر، بازداشت، زندانی یا تبعید شده، به هر صورت که باشد ممنوع و موجب مجازات است.
قانون آیین دادرسی کیفری
قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ با اصلاحات بعدی، مهمترین قانون در زمینه تعیین حقوق متهمان و ضابطان دادگستری است. این قانون جزئیات مربوط به نحوه برخورد با متهمان، شرایط بازداشت، بازجویی و سایر اقدامات تأمینی را مشخص می‌کند. برخی از مواد مهم این قانون عبارتند از:
- ماده ۵: متهم باید در اسرع وقت، از موضوع و ادله اتهام انتسابی آگاه و از حق دسترسی به وکیل و سایر حقوق دفاعی مذکور در این قانون بهره‌مند شود.
- ماده ۴۸: با شروع تحت نظر قرار گرفتن، متهم می‌تواند تقاضای حضور وکیل نماید. وکیل باید با رعایت و توجه به محرمانه بودن تحقیقات و مذاکرات، با شخص تحت نظر ملاقات نماید.
- ماده ۵۰: دادستان مکلف است به طور مستمر و در صورت امکان، حداقل هر ۱۵ روز یکبار، بازداشتگاه‌های حوزه قضایی خود را مورد بازدید قرار دهد و بر رعایت حقوق متهمان نظارت کند.
- ماده ۶۰: ضابطان دادگستری مکلفند حقوق متهم را به محض تحت نظر قرار دادن به او تفهیم و به وی اعلام کنند.
منشور حقوق شهروندی
منشور حقوق شهروندی که در سال ۱۳۹۵ تدوین شد، گرچه ضمانت اجرایی مستقیم ندارد، اما به عنوان یک سند مهم در شناسایی حقوق شهروندان ایرانی از جمله در تعامل با نیروهای انتظامی محسوب می‌شود. برخی از مواد مرتبط این منشور عبارتند از:
- ماده ۱۱: حق حیات، سلامت و کیفیت زندگی هر شهروند ایرانی است. سلب حیات افراد جز به موجب قانون ممنوع است.
- ماده ۱۳: هر شهروند حق بر امنیت شخصی، اجتماعی و قضایی دارد.
- ماده ۱۷: هر شهروند حق دارد از امنیت و حریم خصوصی خود و دیگران مصون باشد. هیچ شخص، گروه یا قدرتی حق ندارد به نام امنیت، حقوق مشروع و آزادی‌های شهروندان و حیثیت و کرامت آنان را مورد تعرض قرار دهد.
حقوق شهروندان در بازرسی و تفتیش
یکی از شایع‌ترین تعاملات شهروندان با نیروی انتظامی، بازرسی و تفتیش است. این بازرسی‌ها می‌تواند شامل بازرسی بدنی، بازرسی خودرو، یا بازرسی منزل و محل کار باشد. آگاهی از حقوق خود در این موقعیت‌ها بسیار مهم است:
بازرسی بدنی و خودرو
طبق قانون آیین دادرسی کیفری، بازرسی بدنی افراد باید با رعایت موازین شرعی و قانونی انجام شود. نکات مهم در این زمینه:
- ضرورت حکم قضایی: اصل بر این است که بازرسی‌ها باید با دستور قضایی انجام شود. اما در موارد مشهود، مأموران می‌توانند بدون حکم اقدام به بازرسی کنند.
- رعایت حریم خصوصی: در بازرسی بدنی، باید جنسیت بازرس‌کننده با فرد مورد بازرسی یکسان باشد.
- منع بازرسی‌های خودسرانه: پلیس نمی‌تواند بدون دلیل موجه یا صرفاً براساس حدس و گمان، اقدام به بازرسی افراد یا خودروها کند.
- حق اطلاع از دلیل بازرسی: شهروندان حق دارند از دلیل بازرسی مطلع شوند.
- حق مشاهده کارت شناسایی مأمور: شهروندان حق دارند کارت شناسایی مأموری که قصد بازرسی دارد را مشاهده کنند.
بازرسی منزل و محل کار
بازرسی منزل یا محل کار افراد نیازمند رعایت شرایط و ضوابط دقیق‌تری است:
- لزوم داشتن حکم قضایی: بازرسی منزل و محل کار باید حتماً با حکم قضایی انجام شود، مگر در موارد جرم مشهود.
- حضور شاهد: بازرسی منزل باید با حضور صاحب‌خانه یا حداقل یکی از بستگان و در صورت امکان با حضور شهود محلی انجام شود.
- محدودیت زمانی: بازرسی منزل در روز انجام می‌شود، مگر در موارد ضروری که نیاز به بازرسی شبانه باشد.
- تنظیم صورت‌جلسه: مأموران موظفند پس از بازرسی، صورت‌جلسه‌ای تنظیم کنند و به امضای حاضران برسانند.
- منع توقیف اشیاء غیرمرتبط: مأموران تنها مجاز به توقیف اشیایی هستند که مرتبط با جرم باشد.
حقوق شهروندان در زمان احضار و جلب
در موارد احضار یا جلب توسط نیروی انتظامی، شهروندان از حقوق خاصی برخوردارند:
احضار
- لزوم احضاریه کتبی: احضار افراد باید با احضاریه کتبی باشد که در آن دلیل احضار، زمان و مکان حضور و عواقب عدم حضور ذکر شده باشد.
- فاصله زمانی مناسب: بین ابلاغ احضاریه و زمان حضور باید فاصله زمانی معقولی (حداقل ۵ روز) وجود داشته باشد.
- حق همراه داشتن وکیل: در زمان حضور در مرجع قضایی یا انتظامی، افراد حق دارند وکیل همراه داشته باشند.
جلب
- لزوم برگه جلب: جلب افراد باید با برگه جلب قانونی که توسط مقام قضایی صادر شده، انجام شود.
- ارائه کارت شناسایی: مأمور جلب‌کننده باید کارت شناسایی خود را نشان دهد.
- اعلام دلیل جلب: مأموران باید دلیل جلب را به فرد اعلام کنند.
- منع استفاده از زور غیرضروری: مأموران مجاز به استفاده از زور غیرضروری در هنگام جلب نیستند.
حقوق شهروندان در بازداشت و نگهداری
بازداشت یکی از خطیرترین اقدامات علیه آزادی افراد است و به همین دلیل، قانون، شرایط و ضوابط سختگیرانه‌ای را برای آن در نظر گرفته است:
حقوق اولیه بازداشت‌شدگان
- تفهیم اتهام: مأموران موظفند بلافاصله اتهام و علت بازداشت را به فرد بازداشت‌شده اعلام کنند.
- حق تماس با خانواده: فرد بازداشت‌شده حق دارد با خانواده یا آشنایان خود تماس بگیرد و آنها را از وضعیت خود مطلع سازد.
- حق برخورداری از وکیل: فرد بازداشت‌شده حق دارد از همان ابتدای بازداشت، وکیل داشته باشد.
- محدودیت زمانی بازداشت: مدت بازداشت موقت نباید بیش از ۲۴ ساعت باشد، مگر با دستور مقام قضایی.
- حق دسترسی به خدمات پزشکی: بازداشت‌شدگان حق دارند در صورت بیماری یا آسیب‌دیدگی، از خدمات پزشکی بهره‌مند شوند.
- منع شکنجه و بدرفتاری: هرگونه شکنجه، تهدید یا فشار روانی برای گرفتن اقرار ممنوع است.
شرایط نگهداری
- بازداشتگاه استاندارد: نگهداری بازداشت‌شدگان باید در محل‌های قانونی (بازداشتگاه‌های رسمی) انجام شود.
- تفکیک بازداشت‌شدگان: بازداشت‌شدگان باید براساس سن، جنسیت و نوع جرم تفکیک شوند.
- شرایط بهداشتی: بازداشتگاه‌ها باید دارای حداقل استانداردهای بهداشتی باشند.
- دسترسی به غذا و آب: بازداشت‌شدگان حق دارند به اندازه کافی غذا و آب دریافت کنند.
حقوق شهروندان در بازجویی
بازجویی یکی از مراحل حساس فرآیند رسیدگی به جرایم است که در آن، حقوق متهم می‌تواند به راحتی نقض شود. حقوق شهروندان در این مرحله عبارتند از:
اصول بازجویی قانونی
- منع اجبار به اقرار: هیچ‌کس را نمی‌توان مجبور به اقرار علیه خود کرد.
- سکوت اختیاری: متهم حق دارد سکوت کند و این سکوت نباید به عنوان قرینه‌ای بر مجرمیت او تلقی شود.
- حضور وکیل: متهم حق دارد در تمام مراحل بازجویی، وکیل همراه داشته باشد.
- زمان استراحت: بازجویی‌ها نباید طولانی و فرسایشی باشد و باید به متهم فرصت استراحت داده شود.
- ثبت بازجویی‌ها: بازجویی‌ها باید به صورت مکتوب ثبت شود و به امضای متهم برسد.
- منع اتهام‌زنی: پرسش‌های بازجویی نباید به گونه‌ای باشد که متضمن اقرار به گناه باشد.
حقوق خاص گروه‌های آسیب‌پذیر
- کودکان: بازجویی از کودکان باید در حضور والدین یا سرپرست قانونی انجام شود.
- افراد دارای معلولیت: باید تسهیلات لازم برای افراد دارای معلولیت در نظر گرفته شود.
- اتباع خارجی: اتباع خارجی حق دارند از خدمات مترجم بهره‌مند شوند و با کنسولگری کشور خود تماس بگیرند.
راهکارهای حفظ حقوق شهروندی در برخورد با نیروی انتظامی
آگاهی از حقوق تنها نخستین گام است. اما اینکه چگونه در عمل از این حقوق استفاده کنیم، نیازمند راهکارهای عملی است:
توصیه‌های پیشگیرانه
- همراه داشتن مدارک هویتی: همیشه کارت ملی یا شناسنامه همراه داشته باشید.
- حفظ آرامش: در برخورد با مأموران، آرامش خود را حفظ کنید و از درگیری لفظی یا فیزیکی بپرهیزید.
- احترام متقابل: ضمن آگاهی از حقوق خود، با احترام با مأموران برخورد کنید.
- ثبت اطلاعات: در صورت برخورد با پلیس، نام، شماره پرسنلی و یگان خدمتی مأمور را به خاطر بسپارید.
- استفاده از شاهد: در صورت امکان، از حضور شاهدان در محل استفاده کنید.
اقدامات حین برخورد
- درخواست کارت شناسایی: از مأموران بخواهید کارت شناسایی خود را نشان دهند.
- اطلاع از دلیل اقدام: حق شماست که بدانید چرا مورد بازرسی، احضار یا بازداشت قرار گرفته‌اید.
- اصرار بر حضور وکیل: در صورت بازداشت، بر حق داشتن وکیل تأکید کنید.
- امتناع از امضای اسناد بدون مطالعه: هیچ سندی را بدون مطالعه دقیق آن امضا نکنید.
- استفاده از حق سکوت: در مواردی که پاسخ دادن ممکن است به ضرر شما باشد، می‌توانید سکوت کنید.
نحوه شکایت از تخلفات نیروی انتظامی
در صورتی که حقوق شما توسط مأموران نیروی انتظامی نقض شده باشد، راه‌های قانونی برای شکایت وجود دارد:
مراجع رسیدگی به شکایات
- دفتر نظارت بر رفتار پلیس: این دفتر در مراکز انتظامی استان‌ها مستقر است و وظیفه رسیدگی به شکایات مردمی از رفتار پلیس را بر عهده دارد.
- دادسرای انتظامی قضات: در صورتی که تخلف با دستور قضایی انجام شده باشد، می‌توان به این مرجع شکایت کرد.
- سازمان بازرسی کل کشور: این سازمان به عنوان ناظر بر عملکرد دستگاه‌های اجرایی، به شکایات مربوط به تخلفات نیروی انتظامی نیز رسیدگی می‌کند.
- کمیسیون اصل ۹۰ مجلس: این کمیسیون به شکایات مردم از طرز کار قوای سه‌گانه رسیدگی می‌کند.
- دیوان عدالت اداری: در مواردی که تصمیمات و اقدامات نیروی انتظامی جنبه اداری داشته باشد، می‌توان در دیوان عدالت اداری طرح شکایت کرد.
نحوه ثبت و پیگیری شکایت
- جمع‌آوری مدارک: قبل از شکایت، مدارک و مستندات خود را جمع‌آوری کنید (شامل گواهی پزشکی، شهادت شهود، فیلم یا عکس و...).
- تنظیم شکواییه: شکایت خود را به صورت مکتوب و با ذکر جزئیات تنظیم کنید.
- ارائه شکایت: شکایت خود را به یکی از مراجع فوق ارائه دهید.
- پیگیری مستمر: پیگیری مستمر شکایت می‌تواند در تسریع رسیدگی مؤثر باشد.
- استفاده از وکیل: در صورت امکان، از وکیل دادگستری برای پیگیری شکایت خود استفاده کنید.
مطالعات موردی و نمونه‌های کاربردی
نمونه ۱: بازرسی غیرقانونی خودرو
آقای الف در حال رانندگی در یکی از خیابان‌های شهر بود که توسط گشت انتظامی متوقف شد. مأموران بدون ارائه دلیل مشخص، درخواست بازرسی خودرو را دادند. آقای الف از حقوق خود آگاه بود و با آرامش از مأمور خواست کارت شناسایی خود را نشان دهد و دلیل بازرسی را بیان کند. پس از مشاهده کارت شناسایی، متوجه شد که مأمور دلیل موجهی برای بازرسی ندارد و صرفاً براساس حدس و گمان اقدام کرده است. آقای الف با استناد به حقوق شهروندی خود، ضمن حفظ احترام مأمور، از بازرسی غیرقانونی خودرو جلوگیری کرد.
نمونه ۲: نقض حق داشتن وکیل
خانم ب به اتهام توهین به مأمور در حین انجام وظیفه بازداشت شد. علی‌رغم درخواست مکرر برای تماس با وکیل، مأموران از فراهم کردن این امکان خودداری کردند و او را مجبور به امضای اوراقی کردند که محتوای آن را به درستی مطالعه نکرده بود. بعداً مشخص شد این اوراق، اقرار به جرمی بوده که خانم ب مرتکب نشده بود. وکیلی که بعداً برای وی گرفته شد، با استناد به نقض حق داشتن وکیل و اجبار در امضای اوراق، توانست حکم برائت موکل خود را بگیرد.
نمونه ۳: بازرسی غیرقانونی منزل
آقای ج با مراجعه چند مأمور به منزلش مواجه شد که قصد بازرسی داشتند. آنها هیچ حکم قضایی نداشتند و ادعا می‌کردند که در پی گزارش همسایه‌ها مبنی بر فعالیت‌های مشکوک آمده‌اند. آقای ج از حقوق خود مطلع بود و اجازه بازرسی بدون حکم قضایی را نداد و با تماس با وکیل خود، از حقوق قانونی خود دفاع کرد. با پیگیری‌های بعدی مشخص شد که این اقدام غیرقانونی بوده است.
نمونه ۴: استفاده از حق سکوت
آقای د به اتهام مشارکت در تخلف مالی بازداشت شد. در جریان بازجویی، وقتی متوجه شد که پاسخ به برخی سؤالات ممکن است او را در موضع اتهام قرار دهد، از حق سکوت خود استفاده کرد و درخواست حضور وکیل نمود. این اقدام هوشمندانه باعث شد از اتهامات ناروا در امان بماند و بعداً با کمک وکیل، بی‌گناهی خود را اثبات کند.
نمونه ۵: شکایت از تخلف مأموران
خانم هـ مورد ضرب و شتم یکی از مأموران قرار گرفت. او پس از آزادی، به پزشکی قانونی مراجعه کرد و گواهی پزشکی دریافت نمود. سپس با کمک وکیل، شکایتی علیه مأمور متخلف در دفتر نظارت بر رفتار پلیس ثبت کرد. با پیگیری‌های مستمر و ارائه شهادت شاهدان، مأمور متخلف به جرم سوءاستفاده از قدرت محکوم شد.
نتیجه گیری
آگاهی از حقوق شهروندی در برخورد با نیروی انتظامی نه تنها حق هر شهروند است، بلکه گامی اساسی در جهت تحقق جامعه‌ای قانونمند و مبتنی بر احترام متقابل محسوب می‌شود. همانطور که در این مقاله بررسی کردیم، قوانین ایران از جمله قانون اساسی، قانون آیین دادرسی کیفری و منشور حقوق شهروندی، حقوق گسترده‌ای را برای شهروندان در مواجهه با نیروی انتظامی در نظر گرفته‌اند.
این حقوق از لحظه برخورد اولیه با مأموران انتظامی آغاز می‌شود و تمام مراحل بعدی از جمله بازرسی، احضار، بازداشت و بازجویی را در بر می‌گیرد. حق اطلاع از دلیل بازرسی یا بازداشت، حق داشتن وکیل، حق سکوت، منع شکنجه و بدرفتاری، حق تماس با خانواده و حق برخورداری از شرایط مناسب نگهداری، همگی از جمله حقوق بنیادینی هستند که برای حفظ کرامت انسانی و تضمین دادرسی عادلانه ضروری هستند.
با این حال، صرف وجود این حقوق در قوانین کافی نیست. آنچه اهمیت دارد، آگاهی شهروندان از این حقوق و توانایی آنها در استفاده مؤثر از این حقوق در موقعیت‌های واقعی است. نمونه‌های کاربردی که در این مقاله ارائه شد، نشان می‌دهد که چگونه آگاهی از حقوق شهروندی می‌تواند در عمل به دفاع از حقوق افراد کمک کند.
البته باید توجه داشت که هدف از آگاهی از حقوق شهروندی، ایجاد تقابل با نیروی انتظامی نیست، بلکه ایجاد تعاملی سازنده و مبتنی بر احترام متقابل است. نیروی انتظامی وظیفه تأمین امنیت و اجرای قانون را بر عهده دارد و همکاری شهروندان با این نیرو، به نفع کل جامعه است. اما این همکاری باید در چارچوب قانون و با حفظ حقوق و کرامت انسانی شهروندان باشد.
در صورت نقض حقوق شهروندی توسط مأموران، راه‌های قانونی متعددی برای شکایت و احقاق حق وجود دارد. از دفتر نظارت بر رفتار پلیس گرفته تا دادسرای انتظامی قضات، سازمان بازرسی کل کشور، کمیسیون اصل ۹۰ مجلس و دیوان عدالت اداری، همگی مراجعی هستند که می‌توانند به شکایات مردم از تخلفات نیروی انتظامی رسیدگی کنند.
تجربه نشان داده است که در بسیاری از موارد، شهروندانی که از حقوق خود آگاه بوده و به شکل مناسب از آنها استفاده کرده‌اند، توانسته‌اند از نقض حقوق خود جلوگیری کنند یا در صورت نقض حقوق، به احقاق حق برسند. این موضوع اهمیت آموزش و آگاهی‌بخشی در زمینه حقوق شهروندی را دوچندان می‌کند.
به عنوان وکلای فعال در حوزه حقوق شهروندی، وظیفه خود می‌دانیم که علاوه بر دفاع از موکلان در پرونده‌های مربوط به نقض حقوق شهروندی، در زمینه آموزش و آگاهی‌بخشی به عموم مردم نیز فعالیت کنیم. امیدواریم این مقاله توانسته باشد گامی هرچند کوچک در این مسیر باشد.
در پایان، یادآوری می‌کنیم که آگاهی از حقوق شهروندی، مسئولیت‌های شهروندی را نیز به همراه دارد. احترام به قانون، رعایت حقوق دیگران و همکاری مسئولانه با نیروهای انتظامی در چارچوب قانون، از جمله این مسئولیت‌هاست. با ترویج فرهنگ احترام به قانون و حقوق متقابل، می‌توانیم به سوی جامعه‌ای سالم‌تر، امن‌تر و انسانی‌تر حرکت کنیم.
جهت دریافت مشاوره حقوقی به صورت حضوری و یا آنلاین و تلفنی 24ساعته شبانه روز و یا اطلاع از هزینه وکیل و مشاوره با شماره های 09212242670 و یا 02147625900 تماس بگیرید. هزینه مشاوره حقوقی در وبسایت وکالت تلفنی منصفانه بوده و شما می توانید با خیال راحت از این خدمات به صورت شبانه روزی بهره مند شوید.
نظر خود را ثبت نمایید
فرم درخواست مشاوره حقوقی