مشاوره حقوقی سازمان های مردم نهاد NGO
در دنیای امروز که جوامع با چالشهای پیچیده و متنوعی روبرو هستند، نقش سازمانهای مردم نهاد بهعنوان پلی میان مردم و حاکمیت بیش از پیش اهمیت یافته است. سازمانهای مردم نهاد یا همان سمنها (NGOs) نهادهایی هستند که با ماهیت غیردولتی، غیرسیاسی و غیرانتفاعی، در راستای تحقق اهداف اجتماعی، فرهنگی، محیط زیستی، بشردوستانه و خیریه تلاش میکنند. این سازمانها خاستگاهی مردمی دارند و از طریق مشارکت داوطلبانه افراد شکل میگیرند و به فعالیت میپردازند. در سالهای اخیر، با توجه به رشد آگاهیهای اجتماعی و تمایل روزافزون شهروندان به مشارکت در امور عمومی، تاسیس و ثبت سازمانهای مردم نهاد در ایران رونق بیشتری یافته است.
ثبت قانونی سازمان مردم نهاد، فرآیندی چندمرحلهای و نیازمند طی مراحل اداری و بوروکراتیک متعددی است که آشنایی با آنها میتواند مسیر تاسیس یک سمن را هموارتر سازد. فعالیتهای غیررسمی و بدون مجوز اگرچه ممکن است در کوتاهمدت امکانپذیر باشد، اما برای فعالیت پایدار، گسترده و تاثیرگذار، ثبت رسمی سازمان ضروری است. یک سازمان مردم نهاد ثبتشده از هویت حقوقی مستقل برخوردار است و میتواند به نام خود قرارداد منعقد کند، حساب بانکی افتتاح نماید، کمکهای مالی جذب کند و از مزایای قانونی مختلفی مانند معافیتهای مالیاتی بهرهمند شود.
قانونگذار در ایران، ساز و کار مشخصی برای ثبت این سازمانها پیشبینی کرده است. بر اساس آییننامه تأسیس و فعالیت سازمانهای مردم نهاد، افرادی که قصد تاسیس سازمان مردم نهاد را دارند، باید شرایط عمومی مانند داشتن تابعیت ایرانی، حداقل سن 18 سال، نداشتن سوء پیشینه کیفری مؤثر، عدم ممنوعیت از حقوق اجتماعی و التزام به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را داشته باشند. همچنین، بسته به سطح فعالیت سازمان (شهرستانی، استانی، ملی یا بینالمللی)، مرجع صدور مجوز متفاوت خواهد بود. برای سمنهای با فعالیت شهرستانی، فرمانداری؛ برای سمنهای استانی، استانداری؛ و برای سمنهای ملی و بینالمللی، وزارت کشور مرجع صدور مجوز محسوب میشوند.
یکی از مهمترین مراحل ثبت سازمان مردم نهاد، تدوین اساسنامه است. اساسنامه به مثابه قانون اساسی و سند هویتی سازمان است که اهداف، ساختار، ارکان، شرایط عضویت، منابع مالی و سایر جنبههای فعالیت آن را مشخص میکند. تدوین یک اساسنامه جامع، دقیق و مطابق با الگوهای قانونی، نقش مهمی در تسریع فرآیند صدور مجوز و جلوگیری از بروز مشکلات حقوقی در آینده دارد. معمولاً نهادهای مسئول صدور مجوز، الگوهای استانداردی برای تدوین اساسنامه در اختیار متقاضیان قرار میدهند که استفاده از آنها توصیه میشود.
پس از تدوین اساسنامه، متقاضیان باید هیئت موسس را تشکیل دهند که معمولاً شامل حداقل 5 نفر میشود. این افراد باید با امضای اساسنامه و تکمیل فرمهای مربوطه، تقاضای خود را به مرجع صدور مجوز ارائه دهند. پس از دریافت درخواست، این مرجع اقدام به استعلام از نهادهای نظارتی مانند وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی و دادگستری میکند تا صلاحیت هیئت موسس را بررسی نماید. این مرحله معمولاً زمانبر است و ممکن است چندین ماه به طول انجامد.
در صورت تأیید صلاحیت هیئت موسس و نیز تأیید اساسنامه، مجوز اولیه برای تشکیل مجمع عمومی موسس صادر میشود. در این مجمع، هیئت مدیره و بازرسان سازمان انتخاب میشوند و اساسنامه به تصویب نهایی میرسد. صورتجلسه این مجمع به همراه سایر مدارک به مرجع صدور مجوز ارائه شده و در صورت تأیید، پروانه فعالیت سازمان صادر میگردد. با صدور این پروانه، سازمان مردم نهاد میتواند برای ثبت در اداره ثبت شرکتها و موسسات غیرتجاری اقدام کند و پس از انتشار آگهی تأسیس در روزنامه رسمی، به صورت رسمی فعالیت خود را آغاز نماید.
اما چالشهای ثبت سازمان مردم نهاد فقط به طی کردن مراحل بوروکراتیک محدود نمیشود. یکی از چالشهای جدی، تأمین منابع مالی برای شروع و تداوم فعالیت است. سازمانهای مردم نهاد برای تأمین هزینههای خود میتوانند از منابعی مانند حق عضویت اعضا، کمکهای مردمی، حمایتهای دولتی، کمکهای بینالمللی (با رعایت قوانین مربوطه) و درآمدزایی از طریق فعالیتهای اقتصادی مرتبط با موضوع فعالیت خود استفاده کنند. البته باید توجه داشت که سود حاصل از فعالیتهای اقتصادی باید در راستای اهداف سازمان هزینه شود و نمیتواند بین اعضا تقسیم گردد.
چالش دیگر، جذب و نگهداری نیروهای داوطلب و متخصص است. از آنجا که بسیاری از فعالیتهای سمنها به صورت داوطلبانه انجام میشود، جذب افراد متعهد، متخصص و علاقهمند به فعالیتهای اجتماعی و حفظ انگیزه آنها یکی از دغدغههای اصلی مدیران این سازمانهاست. برگزاری دورههای آموزشی، ایجاد فضای کاری مناسب، قدردانی از تلاشهای داوطلبان و مشارکت دادن آنها در تصمیمگیریها میتواند به حفظ و تقویت نیروی انسانی سازمان کمک کند.
با وجود تمام چالشها، فعالیت در قالب سازمانهای مردم نهاد فرصتی ارزشمند برای مشارکت در توسعه جامعه و حل مسائل و مشکلات آن است. این سازمانها میتوانند در زمینههای مختلفی مانند کاهش آسیبهای اجتماعی، حمایت از اقشار آسیبپذیر، حفاظت از محیط زیست، توسعه فرهنگی، بهبود وضعیت بهداشت و درمان، ارتقای سطح آموزش و سایر حوزههای مرتبط با نیازهای جامعه فعالیت کنند و نقش موثری در بهبود کیفیت زندگی شهروندان ایفا نمایند.
ثبت قانونی سازمان مردم نهاد علاوه بر ایجاد امکان فعالیت رسمی، مزایای متعدد دیگری نیز به همراه دارد. یک سمن ثبتشده میتواند از اعتبار و مقبولیت بیشتری نزد مردم، سازمانها و نهادهای دولتی برخوردار شود و این امر به جلب مشارکت و جذب منابع مالی کمک میکند. همچنین امکان همکاری با سایر سازمانهای داخلی و بینالمللی و بهرهمندی از تجربیات و حمایتهای آنها برای سمنهای ثبتشده بیشتر فراهم است. از سوی دیگر، سمنهای ثبتشده در سطح ملی و بینالمللی، امکان عضویت و مشارکت در مجامع و شبکههای بینالمللی مرتبط با حوزه فعالیت خود را دارند که این امر میتواند به انتقال دانش، تجربه و جذب منابع بینالمللی کمک کند.
در سالهای اخیر با توجه به افزایش درخواست برای ثبت سازمانهای مردم نهاد، استفاده از خدمات مشاوره حقوقی و وکالت تلفنی در این زمینه رونق یافته است. وکلا و مشاوران حقوقی متخصص در امور ثبت سمن میتوانند به متقاضیان در زمینه تدوین اساسنامه، تکمیل فرمها، پیگیری روند اداری و سایر مراحل ثبت کمک کنند و با آگاهی از قوانین و رویههای جاری، احتمال موفقیت در اخذ مجوز را افزایش دهند. همچنین، در صورت بروز مشکل یا رد درخواست، این متخصصان میتوانند راهکارهای مناسب برای رفع مشکل و ارائه مجدد درخواست را ارائه دهند.
در نهایت، باید توجه داشت که ثبت سازمان مردم نهاد تنها نقطه آغاز راه است و تداوم، پویایی و اثربخشی فعالیتهای سازمان نیازمند برنامهریزی دقیق، مدیریت کارآمد، جلب مشارکت اجتماعی و تعامل سازنده با سایر بخشهای جامعه است. سازمانهای مردم نهاد به عنوان نهادهای واسط میان مردم و حاکمیت میتوانند نقش مهمی در توسعه سرمایه اجتماعی، تقویت همبستگی اجتماعی، ارتقای مشارکت مدنی و در نهایت توسعه پایدار جامعه ایفا کنند.
مفهوم سازمان مردم نهاد (سمن) چیست؟
سازمان مردم نهاد یا NGO (Non-Governmental Organization) به تشکلهایی گفته میشود که:
- توسط گروهی از افراد داوطلب تأسیس میشوند
- غیردولتی و غیرانتفاعی هستند
- دارای اهداف اجتماعی، فرهنگی، هنری، زیستمحیطی، خیریه و یا علمی میباشند
- فعالیت آنها منطبق با قوانین جمهوری اسلامی ایران است
این سازمانها با هدف کمک به توسعه جامعه و حل مشکلات مختلف اجتماعی شکل میگیرند و وابستگی به نهادهای دولتی ندارند، اگرچه ممکن است از حمایتهای دولتی نیز برخوردار شوند.
انواع سازمانهای مردم نهاد در ایران
سازمانهای مردم نهاد در ایران براساس گستره فعالیت به چند دسته تقسیم میشوند:
- سمن با فعالیت محلی (شهرستانی): در محدوده یک شهرستان فعالیت میکنند
- سمن با فعالیت استانی: در سطح یک استان فعالیت دارند
- سمن با فعالیت ملی: در سطح کشور فعالیت میکنند
- سمن با فعالیت بینالمللی: علاوه بر ایران، در سایر کشورها نیز فعالیت دارند
همچنین از نظر موضوع فعالیت، سمنها میتوانند در حوزههای مختلفی مانند:
- محیط زیست
- امور خیریه و حمایتی
- بهداشت و درمان
- فرهنگی و هنری
- آموزشی و پژوهشی
- حمایت از کودکان و زنان
- حمایت از معلولین و سالمندان
- و سایر موضوعات مرتبط با نیازهای جامعه فعالیت کنند
مشاوره حقوقی آنلاین: راهنمای قانونی شما در یک تماس |
درباره ما |
مراحل ثبت سازمان مردم نهاد در ایران
ثبت سازمان مردم نهاد در ایران مستلزم طی مراحل مختلفی است که در ادامه به آنها میپردازیم:
1. تعیین نوع و موضوع فعالیت سمن
پیش از هر اقدامی، باید موضوع و محدوده فعالیت سازمان مردم نهاد را مشخص کنید. این موضوع باید:
- با قوانین و مقررات کشور مغایرت نداشته باشد
- در راستای منافع عمومی باشد
- با فعالیتهای احزاب سیاسی همپوشانی نداشته باشد
2. جمعآوری هیئت مؤسس
برای ثبت سمن، نیاز به حداقل 5 نفر به عنوان هیئت مؤسس دارید. شرایط افراد:
- حداقل 18 سال سن
- تابعیت ایرانی
- عدم محرومیت از حقوق اجتماعی
- عدم سوء پیشینه کیفری مؤثر
- ایمان به اسلام یا یکی از ادیان رسمی کشور
- التزام به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
3. تدوین اساسنامه
اساسنامه سند قانونی سازمان شماست که باید شامل موارد زیر باشد:
- نام و موضوع فعالیت سازمان
- اهداف و وظایف
- شرایط عضویت
- ارکان و تشکیلات سازمان (مجمع عمومی، هیئت مدیره، بازرسان)
- منابع مالی و نحوه انحلال
- مدت فعالیت سازمان
- محل اصلی فعالیت
نمونه اساسنامه را میتوانید از وزارت کشور یا استانداریها دریافت کنید.
4. تکمیل فرمهای درخواست
با توجه به سطح فعالیت سمن، باید به مراجع ذیربط مراجعه کرده و فرمهای مربوطه را تکمیل کنید:
- فعالیت شهرستانی: فرمانداری شهرستان مربوطه
- فعالیت استانی: استانداری
- فعالیت ملی و بینالمللی: وزارت کشور
5. ارائه مدارک لازم
مدارک مورد نیاز برای ثبت سمن عبارتند از:
- فرم تکمیل شده درخواست
- اساسنامه (در 3 نسخه)
- کپی شناسنامه و کارت ملی اعضای هیئت مؤسس
- گواهی عدم سوء پیشینه
- مدرک تحصیلی
- عکس پرسنلی
- معرفینامه نماینده هیئت مؤسس
6. بررسی صلاحیت و استعلام
پس از ارائه مدارک، مراجع ذیربط اقدام به استعلام از نهادهای نظارتی مانند:
- اداره اطلاعات
- نیروی انتظامی
- دادگستری خواهند کرد تا صلاحیت افراد هیئت مؤسس بررسی شود.
7. دریافت مجوز اولیه
در صورت تأیید صلاحیت هیئت مؤسس و نیز تأیید اساسنامه، مجوز اولیه فعالیت صادر میشود.
8. برگزاری مجمع عمومی مؤسس
پس از دریافت مجوز اولیه، باید مجمع عمومی مؤسس را با حضور اعضا برگزار کنید و در آن:
- انتخاب هیئت مدیره (معمولاً 5 نفر اصلی و 2 نفر علیالبدل)
- انتخاب بازرسان (معمولاً 1 نفر اصلی و 1 نفر علیالبدل)
- تصویب اساسنامه را انجام دهید.
9. ثبت در اداره ثبت شرکتها
پس از تأیید مجمع عمومی، باید برای ثبت رسمی سازمان به اداره ثبت شرکتها و مؤسسات غیرتجاری مراجعه کنید و مدارک ذیل را ارائه دهید:
- اساسنامه مصوب
- صورتجلسه مجمع عمومی مؤسس
- فرمهای تکمیل شده اداره ثبت شرکتها
- مجوز صادره از مراجع ذیربط (فرمانداری، استانداری یا وزارت کشور)
10. دریافت آگهی تأسیس
پس از طی مراحل لازم، آگهی تأسیس سازمان در روزنامه رسمی منتشر شده و شما میتوانید فعالیت رسمی خود را آغاز کنید.
نمونه موردی: ثبت یک سمن محیط زیستی
آقای محمدی و دوستانش تصمیم گرفتند یک سازمان مردم نهاد در زمینه حفاظت از محیط زیست با نام "حامیان طبیعت پاک" در سطح استان تهران ثبت کنند. آنها مراحل زیر را طی کردند:
- ابتدا 7 نفر از دوستان و همکاران علاقهمند به محیط زیست را به عنوان هیئت مؤسس انتخاب کردند.
- اساسنامهای با موضوع "فرهنگسازی، آموزش و اقدامات عملی برای حفاظت از محیط زیست" تدوین کردند.
- به استانداری تهران مراجعه کرده و فرمهای مربوطه را تکمیل کردند.
- پس از تأیید صلاحیت و گذشت حدود 3 ماه، مجوز اولیه را دریافت کردند.
- مجمع عمومی مؤسس را برگزار کرده و هیئت مدیره و بازرسان را انتخاب کردند.
- با مراجعه به اداره ثبت شرکتها، مراحل ثبت قانونی را انجام دادند.
- پس از انتشار آگهی در روزنامه رسمی، فعالیت رسمی خود را با جذب عضو و برگزاری کارگاههای آموزشی آغاز کردند.
چالشهای ثبت سازمان مردم نهاد و راهحلهای آن
چالشها:
- زمانبر بودن فرآیند: فرآیند ثبت سمن معمولاً بین 6 ماه تا یک سال به طول میانجامد.
- راهحل: پیگیری مستمر و ارتباط مداوم با مسئولین ذیربط
- بروکراسی اداری: وجود مراحل متعدد اداری و اخذ استعلامهای مختلف
- راهحل: مشاوره با وکیل یا افرادی که قبلاً این مسیر را طی کردهاند
- تأمین هزینهها: هزینههای ثبت، اجاره دفتر و سایر هزینههای اولیه
- راهحل: جذب خیرین و حامیان مالی، مشارکت اعضای هیئت مؤسس در تأمین هزینهها
- رد صلاحیت اعضا: امکان رد صلاحیت برخی از اعضای هیئت مؤسس
- راهحل: معرفی افراد جایگزین و داشتن گزینههای پشتیبان
مزایای ثبت قانونی سازمان مردم نهاد
ثبت قانونی سازمان مردم نهاد مزایای متعددی دارد:
- هویت حقوقی رسمی: امکان انجام امور حقوقی، افتتاح حساب بانکی و عقد قرارداد
- امکان دریافت کمکهای دولتی: بسیاری از نهادهای دولتی به سمنهای ثبت شده کمکهای مالی ارائه میدهند
- معافیتهای مالیاتی: سمنها از برخی معافیتهای مالیاتی برخوردار هستند
- امکان جذب منابع مالی بینالمللی: سمنهای ثبت شده میتوانند از منابع مالی بینالمللی بهرهمند شوند
- اعتبار و اعتماد بیشتر: سمنهای ثبت شده از اعتبار بیشتری نزد جامعه و سازمانها برخوردار هستند.
نتیجهگیری
فرآیند ثبت سازمان مردم نهاد در ایران، مسیری پرپیچ و خم اما هدفمند است که علیرغم تمام دشواریها، میوه شیرین آن یعنی تأسیس نهادی قانونی برای خدمت به جامعه، ارزش تحمل سختیهای راه را دارد. سازمانهای مردم نهاد به عنوان حلقههای واسط میان مردم و حاکمیت، نقشی بیبدیل در پیشبرد اهداف اجتماعی، فرهنگی، زیستمحیطی، آموزشی و خیریه ایفا میکنند. این نهادها که از دل جامعه مدنی برخاستهاند، میتوانند با تکیه بر نیروی مردمی و مشارکت داوطلبانه، بسیاری از چالشهای پیش روی جامعه را به شکلی کارآمد و اثربخش مدیریت کنند.
اگرچه مراحل ثبت قانونی یک سمن، زمانبر و نیازمند صبر و پیگیری مستمر است، اما عبور موفقیتآمیز از این مسیر، مزایای فراوانی را برای فعالان اجتماعی به ارمغان میآورد. یک سازمان مردم نهاد ثبتشده، از شخصیت حقوقی مستقل برخوردار است که به آن اجازه میدهد در چارچوب قانون، به انعقاد قرارداد، افتتاح حساب بانکی، جذب منابع مالی داخلی و بینالمللی و برخورداری از معافیتهای مالیاتی بپردازد. این امتیازات حقوقی، بستر مناسبی برای گسترش دامنه فعالیتها و افزایش اثربخشی اقدامات سمن فراهم میکند.
تجربه نشان داده است که موفقیت در مسیر ثبت سازمان مردم نهاد، نیازمند برنامهریزی دقیق، آشنایی با قوانین و مقررات، تشکیل تیمی منسجم و متعهد، و البته بهرهگیری از مشاوره تخصصی در حوزه حقوقی است. از همان ابتدای راه، پیشبینی چالشهای احتمالی و تدارک راهکارهای مناسب برای مواجهه با آنها، میتواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کرده و زمان ثبت را کاهش دهد. در این میان، انتخاب دقیق موضوع و محدوده فعالیت، تدوین اساسنامهای جامع و منطبق با الگوهای قانونی، و انتخاب اعضای هیئت مؤسس واجد شرایط، سه گام کلیدی و تعیینکننده در موفقیت پروژه ثبت سمن به شمار میروند.
باید توجه داشت که صرف ثبت قانونی سازمان مردم نهاد، تضمینکننده توفیق و پایداری آن نیست. پس از دریافت مجوز و آغاز فعالیت رسمی، مدیریت کارآمد سازمان، تأمین پایدار منابع مالی، جذب و نگهداری نیروی انسانی متخصص و متعهد، و برقراری ارتباط مؤثر با جامعه هدف و نهادهای ذیربط، چالشهای جدیدی هستند که فراروی مدیران سمن قرار میگیرند. از اینرو، ضروری است که همزمان با پیگیری فرآیند ثبت، برنامهریزی لازم برای مدیریت این چالشها نیز صورت گیرد.
یکی از عواملی که میتواند به موفقیت یک سازمان مردم نهاد کمک کند، شبکهسازی و همکاری با سایر سمنهای فعال در حوزههای مشابه یا مرتبط است. این همکاریها نه تنها به تبادل تجربیات و دانش کمک میکند، بلکه از طریق همافزایی توانمندیها، امکان اجرای پروژههای بزرگتر و تأثیرگذارتر را فراهم میسازد. علاوه بر این، مشارکت در شبکههای ملی و بینالمللی سمنها، فرصتهای جدیدی برای آموزش، جذب منابع و ارتقای ظرفیتهای سازمانی ایجاد میکند.
تجربه بسیاری از سمنهای موفق نشان میدهد که شفافیت در عملکرد، پاسخگویی به ذینفعان و رعایت اصول حکمرانی خوب درون سازمانی، از عوامل کلیدی در جلب اعتماد عمومی و حفظ پویایی سازمان است. سمنهایی که بر اساس ارزشهایی چون صداقت، شفافیت، مشارکت و مسئولیتپذیری اداره میشوند، معمولاً از پشتیبانی اجتماعی قویتری برخوردار بوده و در جذب منابع انسانی و مالی موفقتر عمل میکنند.
در عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات، بهرهگیری از ابزارها و پلتفرمهای دیجیتال میتواند به سمنها در گسترش دامنه فعالیتها، کاهش هزینهها، بهبود ارتباط با مخاطبان و افزایش شفافیت کمک شایانی کند. استفاده از شبکههای اجتماعی، راهاندازی وبسایت، بهرهگیری از ابزارهای جمعسپاری و سیستمهای مدیریت داوطلبان، از جمله راهکارهایی هستند که میتوانند کارایی و اثربخشی فعالیتهای سمن را افزایش دهند.
باید اذعان داشت که علیرغم تمام چالشها، سازمانهای مردم نهاد به عنوان بازیگران مهم جامعه مدنی، نقشی حیاتی در توسعه پایدار، تقویت سرمایه اجتماعی، ارتقای مشارکت مردمی و بهبود کیفیت زندگی شهروندان ایفا میکنند. این نهادها با تمرکز بر حوزههای خاص و بهرهگیری از تخصص و انگیزههای اعضای خود، میتوانند راهکارهای نوآورانه و اثربخشی برای چالشهای اجتماعی ارائه دهند که گاه از دید نهادهای دولتی و بخش خصوصی مغفول مانده است.
با توجه به اهمیت روزافزون سمنها در جوامع امروزی، ارائه خدمات تخصصی در زمینه ثبت و مدیریت این سازمانها، به یکی از نیازهای جدی فعالان اجتماعی تبدیل شده است. خدمات وکالت تلفنی و مشاوره حقوقی آنلاین میتواند با کاهش هزینهها و صرفهجویی در زمان، دسترسی به این خدمات را برای طیف وسیعتری از علاقهمندان امکانپذیر سازد. این خدمات نه تنها به تسهیل فرآیند ثبت کمک میکنند، بلکه در مراحل بعدی نیز میتوانند راهنمای مطمئنی برای مدیران سمن در مواجهه با چالشهای حقوقی و اداری باشند.
در پایان، میتوان گفت که ثبت و راهاندازی یک سازمان مردم نهاد، اگرچه مسیری دشوار و زمانبر است، اما تجربهای ارزشمند و سرشار از آموزههاست که نتیجه آن، تولد نهادی است که میتواند منشأ خدمات و اثرات مثبت فراوانی در جامعه باشد. با درک صحیح از قوانین و مقررات، برنامهریزی دقیق، صبر و پشتکار، و البته بهرهگیری از خدمات مشاوره حقوقی تخصصی، میتوان این مسیر را با موفقیت طی کرد و به هدف نهایی یعنی تأسیس سازمانی پویا، کارآمد و تأثیرگذار در عرصه اجتماعی دست یافت.
جهت دریافت مشاوره حقوقی به صورت حضوری و یا آنلاین و تلفنی 24ساعته شبانه روز و یا اطلاع از هزینه وکیل و مشاوره با شماره های 09212242670 و یا 02147625900 تماس بگیرید. هزینه مشاوره حقوقی در وبسایت وکالت تلفنی منصفانه بوده و شما می توانید با خیال راحت از این خدمات به صورت شبانه روزی بهره مند شوید.
نظر خود را ثبت نمایید
فرم درخواست مشاوره حقوقی