در این وضعیت، تغییر نام پروانه چاه مشاع کشاورزی موضوعی حقوقی و ثبتی است که در چارچوب قوانین امور اراضی و منابع آب کشور و مقررات وزارت نیرو (شرکت آب منطقه‌ای) بررسی می‌شود. شرح موضوع از منظر حقوقی چاهی که پروانه بهره‌برداری آن به نام چند نفر (مثلاً حسن و شرکا) صادر شده، در واقع دارایی مشاع محسوب می‌شود و حقوق مربوط به آن بین مالکان به نسبت سهام‌شان تقسیم می‌شود. حال اگر همه‌ی دارندگان اولیه فوت کرده باشند و وراث آنان از انجام تغییر نام و اصلاح مالکیت پروانه خودداری کنند، در نگاه نخست جرم کیفری مستقیمی رخ نداده است، بلکه تخلف یا قصور در انجام تکالیف ثبتی و اداری است. اما اگر یکی از وراث بدون رضایت دیگران به‌طور مستقل اقدام به بهره‌برداری از چاه، فروش آب یا تغییر وضعیت فیزیکی چاه کند، می‌تواند مشمول عناوین مجرمانه مانند تصرف عدوانی، استفاده غیرمجاز از منابع آب، یا تضییع حقوق شرکا شود. این موضوع طبق ماده ۴۵ و ۴۶ قانون توزیع عادلانه آب قابل پیگیری کیفری است. مسئولیت وراث در تغییر نام پروانه وراثِ مالکینِ اولیه موظف‌اند با ارائه گواهی انحصار وراثت و مدارک مالکیت، به اداره آب منطقه‌ای مراجعه کرده و درخواست تغییر نام پروانه چاه را به نام خود یا نماینده قانونی‌شان ثبت کنند. امتناع از این اقدام، مانع از رسمیت حقوق وراث خواهد بود و در صورت بروز اختلاف، دادخواست الزام به اصلاح پروانه یا تقسیم منافع چاه قابل طرح در دادگاه عمومی حقوقی است. در صورت اختلاف بین وراث اگر برخی از وراث موافق تغییر نام باشند و برخی دیگر مخالفت کنند، شما می‌توانید با تنظیم دادخواست الزام به انجام تشریفات اداری و اصلاح پروانه بهره‌برداری چاه علیه سایر وراث اقدام کنید. در چنین مواردی، قاضی معمولاً موضوع را به کارشناس رسمی امور آب و اراضی ارجاع می‌دهد تا سهم هریک از وراث و نحوه بهره‌برداری مشخص گردد. جنبه کیفری در چه صورت ایجاد می‌شود؟ اگر شخصی بدون مجوز یا بدون حق شرعی از چاه برداشت آب کند → جرم برداشت غیرمجاز از منابع آب اگر کسی عمداً مانع استفاده سایر وراث از سهم‌شان شود → تصرف عدوانی یا ممانعت از حق اگر با جعل یا ارائه مدارک غیرواقعی اقدام به تغییر نام پروانه کند → جعل اسناد دولتی و استفاده از سند مجعول در سایر موارد، موضوع صرفاً اختلاف حقوقی و ثبتی است و نیاز به پیگیری از طریق وکیل امور ملکی یا وکیل امور اراضی دارد. پیشنهاد می‌شود با وکیل امور ملکی و وکیل امور اراضی که تجربه در پرونده‌های مربوط به چاه‌های کشاورزی دارد، مشورت کنید تا هم در مسیر اداری شرکت آب منطقه‌ای راهنمایی شوید و هم در صورت لزوم، دادخواست الزام به تغییر نام یا تقسیم منافع را تنظیم نمایید. در استان مازندران، دکتر هادی توکلی از وکلای با تجربه و متخصص در امور ملکی و منابع طبیعی است که می‌تواند در چنین پرونده‌هایی شما را در کوتاه‌ترین زمان راهنمایی کند. مجموعه وکالت تلفنی نیز با ارائه مشاوره حقوقی ملکی شبانه‌روزی، امکان بررسی دقیق مدارک و اقدامات بعدی را فراهم کرده است. در جمع‌بندی باید گفت: تا زمانی که سوء‌نیت و اقدام غیرقانونی از سوی یکی از وراث محرز نشده باشد، جرم مستقیمی محقق نمی‌شود، اما عدم اقدام برای اصلاح پروانه چاه مشاع می‌تواند به اختلافات بعدی، تضییع حقوق و حتی طرح دعاوی کیفری منجر شود. بهتر است با وکیل پایه یک دادگستری در حوزه اراضی و منابع آب مشاوره کنید تا مراحل اداری و قضایی به‌درستی انجام شود.